ॲड. विश्वनाथ मनोरे
(B.com, LL.B, G.D.C&A)
रहाटणी, पुणे, मो. नं- ८१८१०६११११
————————————————
◼️१) जमिनीचा सातबारा उतारा, भाग नकाशा, व झोन दाखला पाहणे :
ज्या गावातील जमीन खरेदी करावयाची असेल तेथिल गावच्या तलाठ्या कडून जमिनीचा नवीन सातबारा काढून घ्यावा. त्यावर असलेले फेरफार व आठ-अ तपासून पाहावा. सातबारा पहाताना भोगवटदार वर्ग १ नोंद असेल तर ती जमीन विक्री करणा-याची स्वतःच्या मालकी वहिवाटीची असून सदर जमीन खरेदी करण्यास विशेष अडचण येत नाही.
▪️ परंतु नि.स.प्र.(नियंत्रित सत्ता प्रकार किवा वर्ग २) अशी नोंद असेल तर –
▪️१. सदर जमीन ही बहुदा नवीन अविभाज्य शर्थीने दिलेल्या इनाम/वतन (महार वतन देवस्थान जमीन) असते. अशी वर्ग २ ची जमीन असेल तर सदर जमीन सक्षम प्राधिकाराच्या परवानगीने व चालु बाजार भावाच्या ५० टक्के रक्कम नजराणा भरून विकता अथवा हस्तांतरण करता येते.
▪️२. जर सदर जमीन कुळ वाहिवाटी मार्फत मिळविलेली असेल तर- अशी जमीन खरेदी करणे पूर्वी संबंधित कुळाला विक्री करण्यासाठी प्रांत अधिकारी यांची परवानगी घेणे अपरिहार्य ठरते. ही परवानगी खरेदी करते वेळी घेणे आवश्यक असते. या करीता ३२ म प्रमाणपत्र वगैरे ब-याच कागदपत्रांची पूर्तता करावी लागते. यासाठी साधारणत: एक महिना कालावधी लागतो. सदर जमीन प्रांत अधिकारी यांची परवानगी मिळल्यावरच खरेदीखत करता येते.
◼️२) कोणतीही जमीन खरेदी करताना खालील गोष्टींचा आढवा घ्यावा.
▪️पेपर नोटीस – कोणतीही जमीन खरेदी करण्यापूर्वी सदर जमिनीची वकिलामार्फत १५ दिवस मुदतीची पेपर नोटीस देणे आवश्यक आहे.
▪️जमिनी पर्यंतचा रस्ता – जमीन बिनशेती असल्यास जमिनी पर्यंतचा रस्ता नकाशामध्ये दाखवीलेला असतो परंतु जमीन बिनशेती नसल्यास व खाजगी रस्ता असल्यास रस्त्यासाठी दाखवीलेली जमीन व संबंधित मालक यांची हरकत नसल्याची खात्री करावी.
▪️आरक्षीत जमिनी – शासनाने सदर जमिनीमध्ये कोणत्याही कारणासाठीचे आरक्षण उदा. हिरवा पट्टा पिवळा पट्टा इं. नसल्याची खात्री करावी.
▪️वाहिवाटदार – सातबारावरील मुळ मालक व प्रत्यक्ष जमिनीचा वहिवाटदार वेगवेगळे असू शकतात याची खात्री कारावी.
▪️सातबारावरील नावे – सातबारावरील नावे ही विक्री करन-या व्यक्तीचिंच आहे का ते पहावे. त्यावर मयत व्यक्ती किवा जुना मालक इतर वारसांची नावे असल्यास ती काढून घेणे आवश्यक असते.
▪️कर्जप्रकरण, नयालयीन खटला व भाडेपट्टा – जमिनीवर कोणत्याही बँक किवा संस्था यांच्या कर्जाचा बोजा नसल्याची खात्री करावी. तसेच न्यायालयीन खटला चालू असल्यास संदर्भ तपासून पहावे.कोणतीही जमीन खरेदी करताना प्रथम वकिलाचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
▪️जमिनीची हद्द – जमिनीची हद्द भाग-नकाशा प्रमाणे मोजून तपासून घ्यावी व लगतच्या जमीन मालकांची हरकत नसल्याची खात्री करावी.
▪️इतर अधिकारांची नोंद – सातबारावर इतर अधिकारमध्ये नावे असतील तर आवश्यक ती माहिती करून घेणे. किवा बक्षीसपत्राने मिळलेल्या जमिनींची विशेष काळजी घ्यावी.
▪️बिनशेती करणे (NA) – शेतघर सोडून कोणत्याही कारणासाठी बांधकाम करावयाचे असल्यास बांधकामाच्या प्रकारा प्रमाणे बिनशेती करणे (NA) आवश्यक असते शहरात असल्यास टाऊन प्लानिंग प्रमाणे करावी.
▪️संपादित जमिनी – सदर जमिनीमधून नियोजित महामार्ग, रेल्वे मार्ग, तलाव इ. नसल्याची खात्री करावी. याची सातबारावर नोंद पहावी. तसेच जमिनिच्या बाजूने रस्ता, नदी, महामार्ग, असेल तर त्यापासूनचे योग्य अंतर सोडून पुरेशी जमीन असल्यास खरेदी करावी.
▪️खरेदीखत – तालुक्यातील दुय्यम निबंधक कार्यालयामध्ये आवश्यक त्या कागदपत्रांची पूर्तता करून व आवश्यक मुद्रांक शुल्क आणी नोंदणी फी भरून खरेदीखत करावे. खरेदीखत झाल्यावर योग्य कालावधीनंतर तलाठी कार्यालयामार्फत आपल्या नावाची नोंद सदर सातबारावर करून घ्यावी.
◼️३) वेळोवेळी बदलणारे शासन नियम पडताळून पहावेत.
——————————————————————-
